Dış gebelik nedir ve neden oluşur?

Dış gebelik (ektopik gebelik), döllenmiş yumurtanın rahim içi dışında bir yere, genellikle fallop tüplerine yerleşmesi ve burada büyümeye başlaması durumudur. Sağlıklı bir gebelikte, döllenmiş yumurta rahim iç duvarına tutunur ve burada gelişimini sürdürür. Ancak dış gebelikte embriyo rahim dışında bir bölgede büyüdüğü için gebelik normal şekilde ilerleyemez ve tıbbi müdahale gerektirir. Dış gebelikler acil bir durum olarak kabul edilir, çünkü zamanında müdahale edilmezse fallop tüplerinin yırtılmasına ve iç kanamaya yol açabilir.

Dış gebeliğin temel nedeni, döllenmiş yumurtanın rahime ulaşmasını engelleyen faktörlerdir. Bu durumun oluşmasına katkıda bulunan başlıca nedenler şunlardır:

• Fallop tüplerinde tıkanıklık veya hasar: En yaygın nedendir. Geçirilmiş pelvik enfeksiyonlar, cinsel yolla bulaşan hastalıklar (örneğin, klamidya veya bel soğukluğu) veya endometriozis gibi durumlar tüplerde yapışıklık veya daralmaya neden olabilir.
• Önceki cerrahi müdahaleler: Fallop tüpleri veya karın bölgesinde yapılan ameliyatlar (örneğin, daha önce geçirilmiş dış gebelik ameliyatı veya apandisit ameliyatı) tüplerin işlevini etkileyebilir.
• Doğum kontrol yöntemleri: Rahim içi araç (spiral) kullanımı veya tüp ligasyonu (tüplerin bağlanması) sonrası oluşan gebeliklerde dış gebelik riski artabilir, ancak bu nadir görülür.
• Hormonal dengesizlikler: Hormon seviyelerindeki değişiklikler, yumurtanın rahime taşınmasını yavaşlatabilir ve dış gebeliğe yol açabilir.
• Sigara kullanımı: Araştırmalar, sigara içen kadınlarda dış gebelik riskinin daha yüksek olduğunu göstermektedir, çünkü sigara fallop tüplerinin hareketliliğini olumsuz etkileyebilir.
• İnfertilite tedavileri: Tüp bebek (IVF) gibi yardımcı üreme teknikleri, dış gebelik riskini hafifçe artırabilir, ancak bu durum hala nadirdir.
• Yaş faktörü: 35 yaş ve üzeri kadınlarda dış gebelik olasılığı daha yüksektir.

Dış gebelik, erken teşhis edildiğinde ilaçla veya cerrahi müdahale ile tedavi edilebilir. Belirtileri arasında karın ağrısı, vajinal kanama ve baş dönmesi bulunur; bu durumlarda derhal bir sağlık uzmanına başvurulmalıdır.